سید عبدالمجید زوارى - روزنامه جوان 2/7/85
گفت وگو با مهندس سیدمحمدرضا فخرى مدیر سایت پارسى بلاگ
الان حتى دیگر دور افتاده ترین نقاط ایران هم به شبکه اینترنت وصل شده است. ما هر روز در خانه، اداره، شرکت، مغازه، پایگاه نظامى و... پشت مانیتور کامپیوتر مى نشینیم و از طریق شبکه جهانى اینترنت با یک «چپ کلیک» خیلى ساده با کل دنیا ارتباط برقرار مى کنیم، واقعیت این است که اینترنت خیلى از ماها را به خود معتاد کرده، بدون این که از قابلیت ها و تهدیدهاى آن خوب آگاهى داشته باشیم. با گسترش شبکه اینترنت و در هم شکستن مفهوم سنتى حاکمیت ملى چند سالى است که موضوع «اینترنت و امنیت ملى» به بحث مهمى در روابط بین الملل تبدیل شده است. با این حال یا اکثر کسانى که در حوزه امنیت ملى سررشته اى دارند، خیلى خوب به اینترنت آشنا نیستند و یا آن هایى که به اصطلاح متخصص کامپیوتر هستند، با حوزه امنیت ملى بیگانه شد.
آرشیو مقالات و تحقیقات مجید زواری در نظر سنجی این وبلاگ شرکت کنید
مهندس سیدمحمدرضا فخرى، مدیر سایت سرویس دهنده فارسى «پارسى بلاک» و مسوول دفتر توسعه و بلاگ هاى دینى از جمله کسانى است که تا حد زیادى توانسته در هر دو حوزه اطلاعات و اندوخته هاى مهمى را کسب کند.
او اهمیت اینترنت را در حوزه امنیت ملى تا حدى بالا مى داند که در مصاحبه با ما از اصطلاح «جنگ هسته اى الکترونیکى» استفاده کرد، جنگ هسته اى به طور ناگهانى حجم وسیعى در تخریب و تلفات بالا را به همراه دارد و جنگ هسته اى اینترنتى به ناگاه حجم وسیعى از تخریب اطلاعات و تغییر روان انسان ها را به بار مى آورد. این گفت گو از نظر خوانندگان جوان مى گذرد.
گفت گو از نظر خوانندگان جوان مى گذرد.
* براى شروع بفرمایید اهمیت اینترنت در دنیاى امروز تا چه حدى است؟
** مدتى است در معرض پدیده اى به نام جهانى شدن قرار گرفته ایم. جهانى شدن ابعاد مختلفى دارد که بیشتر از جنبه سیاسى مورد بحث قرار مى گیرد در صورتى که جهانى شدن ابعاد گسترده اى دیگرى هم دارد که براى مثال مى توان به ابعاد اقتصادى، فرهنگى، اجتماعى و... آن اشاره کرد.
قطعاً یکى از مهمترین ابعاد جهانى شدن، توسعه و گسترش ارتباط بین جوامع و فرهنگ ها مى باشد.
و در حال حاضر مهمترین ابزار ارتباطى دنیاى نوین شبکه اینترنت است که با توجه به طراحى فوق العاده پیشرفته آن که بتواند ارتباط زنده و مستقیم را در ابعاد صوتى، فنى و تصویرى بین افراد پیاده سازى کند، یکى از مهمترین ابزارهاى جهانى سازى محسوب مى شود و با توجه به این نکات اینترنت نقش فوق العاده اى در پیشرفت و یا انحطاط تمدن ها دارد.
* یکى ازامکاناتى که در اینترنت وجود دارد و خیلى در ایران مورد توجه قرار گرفته پدیده وبلاگ نویسى است، در مورد وبلاگ ها و اهمیت آن ها نیز توضیح دهید.
** بله، یکى از پدیده هاى مهم در شبکه اینترنت که با روند غیرقابل پیش بینى، با آن مواجه هستیم پدیده وبلاگ نویسى است. یک وبلاگ با توجه به این که معمولاً به سادگى ایجاد مى شود و سرویس هاى رایگان وبلاگ نویسى هم به وفور در دسترس هستند و البته نیازى هم به امکانات و تخصص خاص از نظر فنى ندارد، افراد مى توانند به راحتى صاحب یک سایت شخصى در شبکه اینترنت بشوند و به این صورت یک وبلاگ به سادگى به شخص یک هویت مستقل اینترنتى مى دهد و از طریق آن بدون هیچ محدودیتى، به سادگى افکار و علایق خود را در برابر دیگران به نمایش مى گذارد و در اصل از این طریق هر وبلاگ به سادگى به یک رسانه تبدیل مى شود.
* در مورد تعداد وبلاگ هاى ایرانى آمارى هم وجود دارد؟
** در این مورد آمار مختلفى ارایه مى شود ولى تعداد وبلاگ هاى ثبت شده حدود ۸۰۰ هزار تا یک میلیون برآورد مى شود، ولى آمار وبلاگ هاى فعال بین ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار پیش بینى مى شوند.
* این آمار نسبت به جمعیت ما نسبتاً زیاد است، آیا ما در سطح جهان رتبه خاصى را در این مورد داریم؟
** رتبه هاى مختلفى را به ایران نسبت مى دهند از بعضى جهات مى گویند ایران داراى رتبه اول است و برخى دیگر معتقدند ایران رتبه سوم را دارا است. علت گسترش این پدیده و استقبال ایرانى ها از آن شاید به دلیل شرایط خاص فرهنگى و سیاسى جامعه ما باشد. جوان بودن جمعیت هم یکى از عوامل تاثیرگذار در این مورد بوده است چرا که به تجربه ثابت شده است افرادى که تا قبل از ۴۰ سال با کامپیوتر آشنایى نداشته اند کمتر به وبلاگ نویسى مى پردازند.
* با توجه به رواج گسترده این پدیده در سطح کشور چه تهدیدها و فرصت هایى در این باره پیش روى ما قرار دارد؟
** آنچه در عالم واقع رخ مى دهد این است که میلیون ها ساعت از وقت جوان هاى کشور در محیط هایى مانند وبلاگ، چت و یا امثال آن مى گذرد و با توجه به این که بسیارى از عناصر تشکیل دهنده شخصیت، فکر و آینده و حتى شغل جوانان از اینترنت به آن ها آموزش داده مى شود مى توانیم بگوییم در ۱۰ سال آینده بسیارى از نخبگان اجتماعى، بسیارى از مدیران و کارشناسان جامعه، بخشى از شخصیت خود را از محیط اینترنت گرفته اند.
بنابراین هم فرصت است و هم تهدید، فرصت از آن جهت که افراد به سهولت به اطلاعات متنوع دسترسى دارند و تهدید از آن جهت که هیچ کنترل و نظارتى در مورد ارتباطات و تعاملات درون اینترنت نیست. بنابراین در اصل شخصیت هایى در آینده ساخته مى شوند که نظام فکرى سازمان یافته و درستى ندارند و در جهات مختلف اقتصادى و علمى با توجه به آموخته هاى خود از شبکه اینترنت دچار نوعى التقاط مى شوند و در نتیجه ثبات شخصیتى لازم را نخواهند داشت.
* اینترنت و بلاگ ها تا چه حد مى توانند در جنگ هاى مدرن تاثیرگذار باشند؟
** با توجه به گستردگى و آزادى کاملى که در اینترنت وجود دارد، تعامات و کالاهاى فرهنگى فقط با توجه به قانون عرضه و تقاضا شکل مى گیرند در واقع مانند سیستم هاى هدایتى فرهنگى نیست که یک گروه خاص جمع شوند و با برنامه ریزى دیگران را به سمت و سوى خاص سوق بدهند. بنابراین براى تاثیرگذارى و کار مطلوب در اینترنت راهى نیست جز تولید کالاهاى فرهنگى در شبکه اینترنت، البته متناسب با نیاز و شرایط و مقتضیات دینى و فرهنگى خودمان. به زبان ساده یعنى این که باید با حضور فعال و تولید انبوه کالاهاى فرهنگى تاثیرگذارى را ایجاد کرد و راهى جز این نیست.
* منظورتان این است که در مورد مسایل و موضوعات مهمى مثل پرونده هسته اى حجم انبوهى از بلاگ ها تولید شوند؟
** بله باید گروه هاى زیادى وجود داشته باشند تا بتوانند جریان سازى کنند و با فعالیت خود بر محیط تاثیرگذار باشند. در حال حاضر یکى از عوامل تاثیرگذارى امضاهاى الکترونیکى است که در موارد مختلف از جمله قضیه کاریکاتورهاى توهین آمیز، مساله خلیج فارس، انرژى هسته اى و جنگ لبنان بارها مورد استفاده قرار گرفته است.
براى مثال در جنگ اخیر لبنان دانشجویان اسراییلى براى جبران شکست این رژیم تلاش کردند با استفاده از برترى تکنولوژیک خود یک ارتش اینترنتى تشکیل دهند و با بلاگ نویسى و تبلیغات مى خواستند شکست خود را جبران کنند.
و البته این عوامل بسیار هم تاثیرگذار هستند، به دلیل آن که رسانه هاى خارج از کشور با دقت بالایى این موارد را دنبال مى کنند.
* در حالى که اهمیت تاثیرگذارى اینترنت بر هیچ کس پوشیده نیست و شما هم به آن اشاره کردید با این حال در شرایطى که عملاً کنترل اینترنت در اختیار امریکا است، اکثر سرورهاى ما در خارج از کشور هستند و عملاً این امکان را در اختیار دشمن قرار مى دهیم که هر زمانى که بخواهد اطلاعات را حذف و یا اطلاع رسانى ما را مختل کند. براى حل این مشکل چه پیشنهادى دارید؟
** متاسفانه این مساله یک درد نهفته اى است که خیلى کم به آن پرداخته شده است و با این که مکرراً توسط متخصصین امر هشدارهاى لازم داده مى شود، حل مساله در لابه لاى مسایل ادارى و اجرایى گم مى شود و عملاً به آن توجهى نمى شود.
متاسفانه بعضى از مسوولان این تهدید را جدى نمى گیرند در صورتى که از این منظر ما بسیار آسیب پذیر هستیم. براى درک اهمیت مساله لازم است بدانیم که اخیراً بیش از ۴۰۰۰ سایت فرهنگى ما توسط شرکت هاى امریکایى مسدود شد و عملاً ما کارى نتوانستیم انجام دهیم. البته برخى کارشناسان این موضوع را که امریکا در صورت تصمیم به اعمال تحریم علیه ایران، اینترنت ما را قطع مى کند را منتفى مى دانند و معتقدند از این کانال و ابزار ارتباطى خود غرب و امریکا بیشترین استفاده را براى جاسوسى و جمع آورى اطلاعات مى کند و از آن ها براى ضربه زدن به ما در هنگام مقتضى استفاده خواهند کرد. ضربه خوردن ما از اینترنت ابعاد خیلى وسیعى دارد که یکى از آن ها مسدود شدن سایت هاى ما مى باشد در حالى که از هر امنیتى هر کامپیوترى که به شبکه اینترنت وصل مى شود، هیچ امنیت و کنترلى بر هیچ بخشى از اطلاعات آن متصور نیست.
از نظر فنى این امکان وجود دارد که در کل اطلاعات این سیستم جست وجو شود، بخشى حذف شود و یا حتى تغییر بکند. در واقع شبکه اینترنت این امکان را در اختیار دشمن هاى ما مى گذارد که هر کامپیوترى در ایران وقتى به اینترنت وصل مى شود کل اطلاعات سیستم خود را از دست بدهد. با توجه به گستردگى حجم تخریب و تاثیرگذارى وسیع آن شاید بتوانیم آن را جنگ هسته اى الکترونیک بنامیم.
از طرف دیگر بسیارى از نرم افزارها و کامپیوترهایى که در مناطق استراتژیک ما وجود دارند از نرم افزارها و امکاناتى استفاده مى کنند که غربى و امریکایى هستند.
براى مثال در برخى مراکز امنیتى ما کنترل شدیدى مى شود که کسى سى دى و یا حتى یک فلاپى وارد مجموعه نکند در صورتى که در داخل مجموعه کل سیستم ها به شبکه اینترنت وصل هستند و عملاً هم امکان برقرارى ارتباط و انتقال اطلاعات از داخل مجموعه به هر نقطه جهان وجود دارد. حتى در مورد برخى از شبکه هاى مخابراتى ما هم که توسط شرکت هاى خارجى ایجاد شده اند نیز امکان شنود و انتقال مکالمات به ماهواره و کاربردهاى جاسوسى وجود دارد.
حتى بسیارى از نرم افزارها و سیستم هایى که دستگاههاى دولتى ما استفاده مى کنند خارجى است و امکان هک شدن آن ها وجود دارد ولى متاسفانه دید امنیتى ما خیلى ضعیف بوده و تا به حال فکرى براى این موضوع نشده است.در حالى که یکى از راه ها براى تخریب افکار عمومى و جنگ روانى دشمن علیه ما مى تواند این باشد که در کل ایران یک روز همه وقتى به شبکه وصل مى شوند هارد (حافظه کامپیوتر) خود را از دست بدهند.
البته ما هم مى توانیم متقابلاً از این کارها بکنیم، اما البته با نفوذ خیلى محدود در صورتى که طرف مقابل ما به دلیل این که تکنولوژى و اینترنت و ویندوز متعلق به آن هاست به راحتى مى تواند این کار را انجام بدهند.
این خیلى مهم است که ما شدیداً وابسته به ابزارى شده ایم که آن ها از طریق آن ها به راحتى مى توانند به ما ضربه وارد کنند براى مثال اکثر فایروال هاى (Fire Wall)مورد استفاده اسراییلى است و با توجه به سابقه شرکت هاى صهیونیستى در این زمینه ما بسیار آسیب پذیر خواهیم بود (براى مثال سیستم امنیتى محافظت از رفیق حریرى، نخست وزیر فقید لبنان با این که خیلى پیشرفته بودند ولى در زمان انفجار خودرو حریرى عملاً به صورت مشکوکى از کار افتادند و بعداً فاش شد که این سیستم از اسراییل خریدارى شده بود).
البته ضربه فقط این نیست که به تاسیسات و مراکز حساس ما بخورد، بلکه همین که اطلاعات میلیون ها نفر را تخریب کنند، ضربه اى است که اتفاقاً خیلى هم موثر است و با توجه به ناگهانى بودن و برترى تکنولوژیک آن ها و وسعت تخریب پیامدهاى بدى براى ما خواهد داشت.
* به نظر شما براى جلوگیرى از سوءاستفاده از اینترنت علیه ما چه ابزارهایى در اختیار ما مى باشد؟
** یکى از ابتدایى ترین کارها در باره محافظت از اطلاعات این است که مراکز دیتاسنتر (Datacenter) در داخل کشور ایجاد بشود و سایت ها اطلاعات خود را در داخل کشورهاست کنند. با این وجود هنوز امکانات و شرایط مناسبى ایجاد نشده است که سایت ها اعتماد بکنند و سرورهاى خود را در داخل کشور هاست کنند ولى این از نظر امنیتى بسیار مهم است، همچون اکثر اطلاعات سایت هاى ایرانى در حال حاضر توسط کشورهایى که دشمن ما هستند نگهدارى مى شود. علاوه بر این ماهانه میلیون ها دلار براى اجاره فضاى اینترنتى از کشور خارج مى شود و این سوال وجود دارد چرا ما باید اطلاعات سایت هایى را که حداقل ۹۵ درصد کاربران آن ها در داخل کشور هستند را در امریکا و اروپا قرار بدهیم. این در حالى است که از نظر فنى هم کار سنگینى نیست و هزینه زیادى هم ندارد و بخش خصوصى هم علاقه زیادى براى سرمایه گذارى در این زمینه دارد.
* اکثر سایت هاى مهم و مطرح جهان امکانات زیادى در اختیار کاربران خود مى گذارند که از طریق آن ها مى توان متوجه شد چه کسى و در چه منطقه اى چگونه جست وجو مى کند، از طرف دیگر اکثر مسوولان این سایت ها با مراکز اطلاعاتى مهم جهان ارتباطات نزدیکى دارند. به نظر شما این موضوع تا چه حد تهدید محسوب مى شود؟
** قطعاً موضوعى که اشاره کردید خیلى شدیدتر و قاطع تر در جریان است. براى مثال اخیراً اعلام شد رییس طرح و برنامه مایکروسافت استعفا کرده و رییس طرح و برنامه CIA جانشین او شده است از طرف دیگر وى نیز به سمت ایشان در CIA منصوب شده است.
حتى اگر این موضوع اعلام نمى شد باز هم بسیار غیرمنطقى مى آید که آن ها از این سیطره اطلاعاتى که بر کل دنیا دارند استفاده نکنند. قطعاً استفاده مى کنند و فوق تصور ما هم استفاده مى کنند.
ما اگر محصولى به نام google earth را مى بینیم که در اختیار ماست و به راحتى تصاویر ماهواره اى هر نقطه از جهان را که بخواهید در اختیار شما قرار مى دهد، تا حدى که در بعضى موارد پلاک ماشین ها را هم مى توانید بخوانید، به این معنى نیست که دنیاى آزادى است و نشانه خوبى است، بلکه معناى مهم تر آن قدرت نمایى سیستم هاى اطلاعاتى امثال گوگل است که دولت امریکا و دولت هایى که این امکانات را در اختیار دارند و غیرمستقیم این پیغام را به ما مى دهند که بدانید ما آن قدر از شما اطلاعات داریم که تا این میزان را رایگان به صورت آن لاین در اختیار شما قرار مى دهیم.
در صورتى که اگر آدرس مراکز حساس امنیتى خود این کشورها را در این سیستم وارد کنید یا از ارایه تصویر خوددارى مى کند یا این که تصاویر غیرواقعى به شما مى دهند.یکى دیگر از سرویس هاى گوگل بخشى است که شما کلمه اى را وارد مى کنید و به شما سابقه جست وجوى این حکم را در مناطق مختلف نشان مى دهد و براى مثال به شما نشان مى دهد که از نظر رتبه جست وجوى براى فلان موضوع خاص کرمانشاه رتبه اول، ایلام دوم و تهران در رتبه سوم قرار دارد.
این امکان هم به نوعى قدرت نمایى و به چالش کشیدن کشورهاى جهان را نشان مى دهد. با توجه به این که سایت گوگل محبوبیت خاص در جهان و از جمله در ایران دارد، آنالیز و تحلیل این اطلاعات توسط این سایت دستاوردهاى فوق العاده شدید امنیتى براى دشمنان ما خواهد داشت. براى مثال فلان شهرک در تهران محل سکونت فلان بخش از نیروهاى مسلح ماست، از طرف دیگر همه IPهاى سیستم هاى این منطقه مشخص است و از طریق آنالیز این اطلاعات به راحتى مى توان فهمید مجموعه خانواده هاى نیروهاى مسلح که در این شهرک ساکن هستند، در اینترنت چه موضوعاتى را جست وجو مى کنند و از این طریق مى توان حتى از نیازها و مشکلات فرهنگى، اجتماعى، سیاسى و... این مناطق آگاهى پیدا کرد و از این اطلاعات، دشمن براى تهاجمات غیرفیزیکى و یا برنامه هاى آینده خود استفاده خواهد کرد. در حقیقت در جنگ نرم این اطلاعات بسیار سرنوشت ساز خواهد بود و دشمن از این طریق توطئه هاى مختلف خود را عملى مى کند.
حتى در مورد افراد خاص مى توان با بررسى عملکرد آن ها در اینترنت در طول یکسال یا یک مدت مشخص به شخصیت آن ها پى برد و در آینده از اطلاعات به دست آمده علیه آن ها استفاده کرد و یا با آگاهى از نیازهاى وى از آن ها در جهت منافع خود بهره بردارى مى کنند.
با توجه به این موارد ضرورت ایجاد یک موتور جست وجوى قوى داخلى در حد گوگل به شدت احساس مى شود.
اگر ما موتور جست وجوى قوى مثل گوگل مى داشتیم و یا محیط چتى مثل یاهو مسنجر مى داشتیم و آن ها در داخل کشور مدیریت مى شد بسیارى از مسایل که ذکر شد کلاً منتفى مى شد.
* منظور شما این است که باید اینترنت ملى داشته باشیم تا از نشت اطلاعات جلوگیرى شود؟
** مفهوم اینترنت ملى این نیست که ارتباط ما با خارج از کشور قطع مى شود، بلکه فقط دیتاسنتر و اطلاعات در داخل کشور نگهدارى مى شود. این یعنى این که در بدترین شرایط اگر دشمن تمام ورودى هاى اینترنت ما را قطع کند، ما در داخل کشور مى توانیم سایت هایى را که در داخل کشور هاست شده اند و دامین Irدارند را بدون هیچ مشکلى اداره کنیم.
گزارش تصویری از مراسم جشن روز استقلال اسراییل در تهران
قدرت نرم (1)/
فدرت نرم (2)/ برای حمایت از این بلاگ کلیک کنید
بمب دیپلماتیک در زمین بوش
آرشیو مقالات و تحقیقات مجید زواری در نظر سنجی این وبلاگ شرکت کنید