مقالات و تحقیقات مجید زواری

پایان مرداد ماه، پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی را یک گام دیگر به پایان خود نزدیک کرد. تصویب قطعنامه شورای امنیت در نهم مرداد و ارائه پاسخ ایران به بسته پیشنهادی اروپا در آخرین روز مرداد، این پرونده را بر سر دوراهی مسیر شورای امنیت سازمان ملل، که اولتیماتوم آن در 9 شهریور فرا می‌رسد و مسیر دور جدید مذاکرات ایران با گروه «1+5» قرار داده که هر یک چشم‌اندازهایی متفاوت را ترسیم می‌کند.

از یک سو، پیگیری این پرونده در شورای امنیت سازمان ملل و عمل کردن این شورا به قطعنامه‌ای که اجرای تحریم‌ها را در صورت عدم تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران تا 9 شهریور وعده داده بود، جمهوری اسلامی را وارد چالشی جدی با غرب خواهد کرد؛ چالشی که تعلیق همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آغاز غنی‌سازی صنعتی، می‌تواند کمترین پیامدهای آن باشد.
از سوی دیگر، برگزیدن راه‌حل دیپلماتیک برای حل بحران هسته‌ای ایران و آغاز دور جدید مذاکرات، مسیری کم‌هزینه برای طرفین است. با این حال، وقوع جنگ لبنان در مرداد ماه و پیروزی نسبی گروه شیعی حزب‌الله در برابر ارتش اسرائیل، تا حدودی معادلات حاکم بر پرونده هسته‌ای ایران را تحت‌الشعاع قرار داده است.
این حادثه بزرگ، امکان موفقیت اقدامات نظامی در برابر ایران را به شدت کاهش داده و هم‌زمان، خاستگاه جریان‌های مخالف جنگ در افکار عمومی و دولت‌های جهان را تقویت کرده است، ضمن آن‌که غرب را بیش از پیش به این نکته واقف نموده که کلید حل بحران خاورمیانه را باید در تهران جستجو کرد.

آرشیو مقالات و تحقیقات مجید زواری                  در نظر سنجی این وبلاگ شرکت کنید 

در پاسخ ایران با برخورد فعالانه با بسته پیشنهادی اروپا، محورهای پیشنهاد شده در این بسته، با نگاهی مثبت و متناسب با منافع ملی ایران، تفسیر شده و حتی موضوع تعلیق نیز در چهارچوب مذاکراتی که روند اعتماد‌سازی را برای طرفین، ممکن می‌سازد، مورد توجه قرار داده است و از رد آن به صورت مطلق، که پیش از این، از سوی مقامات نظام رد شده بود، خودداری شده است.

در مجموع، می‌توان گفت که فضای کنونی حاکم بر شورای امنیت سازمان ملل و مواضع کشورهای مؤثر بر این شورا، سه گزینه را درباره عملکرد این شورا در برابر ایران مطرح می‌کند.

گزینه نخست: با ارائه گزارش دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در 9 شهریور ماه، مبنی بر عدم تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران و آغاز بخش تازه‌ای از این فعالیت‌ها در مجتمع آب سنگین اراک، شورای امنیت مطابق با قطعنامه1696 اجرای تحریم‌ها را درباره ایران مصوب کند؛ این تحریم‌ها، روند رو به رشد خواهد داشت و به تدریج از حوزه سیاسی به حوزه صنعتی و اقتصادی تعمیم خواهد یافت.
گزینه دوم: با توجه به ارائه پاسخ بسته پیشنهادی ایران و اعلام آمادگی برای مذاکرات جامع، شورای امنیت تصمیم‌گیری درباره برخورد با ایران را به مدت کوتاهی تعلیق کرده تا پس از برگزاری یک دور مذاکرات یا پیش‌مذاکرات، حسن نیت و آمادگی جمهوری اسلامی در حل بحران هسته‌ای، در این‌باره تصمیم‌گیری کند.
گزینه سوم: شورای امنیت هم‌زمان با فرایند برخورد با ایران، دوره تازه مذاکرات را به جلو برده و با تصویب مجازات علیه جمهوری اسلامی که اجرای آن پس از پایان فرصتی یک یا دو ماهه آغاز می‌شود، فرصت لازم برای مذاکره با ایران و توافق بر سر شرایط تعلیق را فراهم آورد.

به نظر می‌رسد، یکی از مهم‌ترین موانع برخورد با ایران که تاکنون نیز سرعت مد نظر اسرائیل و آمریکا در پیشبرد بحران کاهش داده است، پرهیز دیگر کشورهای جهان، به ویژه کشورهای صنعتی فاقد انرژی همچون فرانسه، آلمان، ژاپن، ایتالیا و چین از خروج پرونده هسته‌ای ایران از مسیر دیپلماتیک و ورود آن به فاز نظامی است؛ بنابراین، هر اقدامی که به منزله نادیده گرفتن فرصت‌های مذاکره تلقی شود، طبیعتا با مقاومت همراه خواهد بود.

بنابراین، به نظر می رسد برگزیدن راه میانه که از یک سو به مخدوش شدن اعتبار شورای امنیت، که با صدور یک بیانیه و یک قطعنامه در سال جاری به صورت صریح، خواستار توقف فعالیت‌های هسته‌ای ایران شده است، نینجامد و از سوی دیگر، فرصتی دیگر برای مذاکرات فراهم آورد، بیشتر است.